در سالروز مباهله قرار داریم. روزی که پیامبر اسلام با مسیحیان نجران بعد از بیان بسیاری از براهین و نشان دادن معجزات و ایمان نیاوردن آنان قرار بر مباهله گذاشت. البته آنان زیر بار نرفتند و مباهله را به مصالحه ختم کردند.

 در معنای ابتهال دو نظر است:

۱) یکدیگر را لعن کردن که میان دو نفر رخ می‌دهد.

۲) نفرین براى هلاک کسى. (۱)

دراین آیه،«مباهله» به معنى نفرین کردن دو نفر به همدیگر است. به این صورت که وقتى استدلالات منطقى سودى نداشت، افرادى که با هم درباره یک مسأله مهم دینى گفتگو دارند، در یک جا جمع مى‌شوند و به درگاه خدا تضرع مى‌کنند و از او مى‌خواهند که دروغگو را رسوا سازد و مجازات کند. (۲)

مباهله در لغت به معنی ملاعنه و نفرین متقابل می‌باشد.(۳)

و در اصطلاح به این معناست که «دو تن یا دو گروه بر علیه یکدیگر دعای بد کنند. پس هر کدام ظالم باشد حق تعالی وی را رسوا گرداند و نقمت و عذاب خود را بر وی فرستد و ذریه او را مستاصل کند و هلاک گرداند». (۴)

در حدیثی از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) روایت شده که حضرت فرمود:

«خداوند عزوجل به من خبر داده که پس از مباهله عذاب بر گروه باطل نازل می‌شود و حق را از باطل مشخص می‌سازد».(۵) 

البته باز گشت این مطلب به برهان لطف است. که به مقتضای آن اگر هدایت مردم به لعنت و نابودی گروهی بستگی پیدا کند بر خداوند است که طرف مخالف حق را نابود کند. وگرنه خلاف لطف و هدایت است.

اما نکته ی این نوشتار این است که تصور نشود که مباهله صرفا مربوط به زمان رسول خدا یا خود آن حضرت بوده بلکه این در همواره بین اهل حق و باطل باز بوده و هست.

از روایاتی که درمنابع اسلامی نقل شده است، استفاده می‌شود که مباهله اختصاص به زمان رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)ندارد و در تمامی زمان‌ها قابل اجرا است. در حدیثی از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده که ایشان فرمود: اگر سخنان حق شما را مخالفان نپذیرفتند، آن‌ها را به مباهله دعوت کنید. (۶).

شیخ علی زند قزوینی

منابع :

۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات ناصرخسرو، ج۲، ص ۷۶۲ تا ۷۶۴. ۲.مکارم شیرازی،ناصر، پیام قرآن، دارالکتب الاسلامیه، ج۹، ص ۲۴۵

۳.ابن منظور، محمد بن مکر، لسان العرب، ج۱۱، ص۷۲.   

۴. بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، ص۹۵، پاورقی به قلم مترجم به نقل از ابن هشام.

۵. مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد، ج۱، ص۱۶۷.    

۶.مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۵۸۹.